Bijgewerkt op 17 september 2023
Wat is amitriptyline?
In Nederland werd het op de markt gebracht onder de merknaam Tryptizol. In sommige andere landen wordt de merknaam Elavil gebruikt. Tegenwoordig zijn in Nederland alleen merkloze versies van het middel op de markt.
Amitriptyline behoort tot de groep van tricyclische antidepressiemiddelen. Dat is een groep geneesmiddelen tegen depressie die overeenkomsten hebben voor wat betreft hun chemische structuur. Lees meer hierover in het artikel over tricyclische antidepressiva.
Hoe wordt het toegediend?
Amitriptyline wordt geleverd als omhulde tabletten voor toediening via de mond (oraal gebruik). Er zijn tabletten met 10 milligram, 25 milligram en 50 milligram van de werkzame stof.
Hoe werkt het?
Antidepressiva werken door het verhogen van de beschikbare neurotransmitters (signaalstofjes) in bepaalde delen van de hersenen. Lees meer hierover in het artikel over antidepressiva.
Amitriptyline wordt in het lichaam omgezet in nortriptyline. Nortriptyline is verantwoordelijk voor de werking van het middel in de hersenen.
Bij welke aandoeningen wordt het gebruikt?
Amitriptyline wordt vooral voorgeschreven aan mensen met een depressie en/of een angststoornis. Daarnaast wordt het soms ook gebruikt voor de behandeling van andere aandoeningen, zoals:
- preventie van migraine-aanvallen
- slaapstoornissen (insomnie)
- neuropathische pijn, zoals bijvoorbeeld fibromyalgie en postherpetische neuralgie
- bedplassen (enuresis nocturna)
- diabetische polyneuropathie
- blaaspijnsyndroom (interstitiële cystitis)
In welke dosering?
De gebruikelijke begindosering bij de behandeling van depressie is tweemaal per dag 25 milligram. Deze dosis kan zo nodig om de dag worden opgehoogd tot maximaal tweemaal per dag 75 milligram. Meestal zal de behandelend arts daarna proberen een zo laag mogelijke dosering te vinden waarbij het middel nog goed werkzaam is.
Voor de behandeling van depressie zal het middel meestal vele maanden worden voorgeschreven. Het mag niet van de ene dag op de andere worden gestopt. De dosering moet in een periode van enkele weken langzaam worden afgebouwd.
Voor de andere indicaties gelden over het algemeen iets lagere doseringen. Kijk hiervoor in de bijsluiter van amitriptyline.
Welke bijwerkingen kan het geven?
Net als andere medicijnen kan amitriptyline bijwerkingen geven. Onderstaande bijwerkingen komen regelmatig voor.
- droge mond
- onscherp zien
- slaperigheid
- verstopping (obstipatie, constipatie)
- licht gevoel in het hoofd bij opstaan of overeind komen (door orthostatische hypotensie)
- niet goed kunnen uitplassen (urineretentie, blaasretentie)
- hartkloppingen
- snelle hartslag
Minder vaak voorkomende bijwerkingen zijn:
- zich slecht kunnen concentreren
- smaakstoornis
- geleidingsstoornissen van het hart
- moeheid
- paresthesie
- ataxie
- verwardheid
- dorst
- verminderde libido (minder zin in seks)
- erectiestoornis (moeite om een stijve piemel te krijgen)
- mydriase
- moeite met plassen
Ook kunnen afwijkingen bij bloedonderzoek ontstaan, zoals bijvoorbeeld hyponatriëmie (verlaging van de natriumspiegel in het bloed).
Zijn er contra-indicaties?
Contra-indicaties zijn ziekten of omstandigheden waaronder een behandeling NIET mag worden gebruikt.
Voor amitriptyline gelden de volgende contra-indicaties:
- overgevoeligheid voor tricyclische antidepressiva;
- gelijktijdig gebruik met MAO-remmers – dit in verband met het risico op het ontstaan van het zogenaamde ‘serotonine syndroom‘;
- aandoeningen aan het hart, zoals angina pectoris, recent myocardinfarct, hartblokkade, en/of een hartritmestoornis.
Gebruik tijdens zwangerschap
Van zowel amitriptyline als de actieve stof waarin amitriptyline wordt omgezet in het lichaam (nortriptyline) is bekend dat ze de placenta passeren. Zowel amitriptyline als nortriptyline komen dus in het bloed van het ongeboren kind terecht. Dit lijkt echter niet tot afwijkingen bij het ongeboren kind te leiden.
Na de geboorte stopt de blootstelling van de baby aan amitriptyline plotseling. Dat kan leiden tot onthoudingsverschijnselen. Daarom wordt aanbevolen om het middel alleen tijdens zwangerschap te gebruiken als dat echt noodzakelijk is voor de gezondheid van de moeder.
Verder wordt aanbevolen om tijdens de zwangerschap regelmatig te controleren of de bloedspiegels van het middel voldoende zijn. Tijdens de zwangerschap kan de hoeveelheid amitriptyline en nortriptyline in het bloed namelijk dalen.
Gebruik tijdens het geven van borstvoeding
Kleine hoeveelheden amitriptyline en nortriptyline worden uitgescheiden in de moedermelk. Dat betekent dat een baby die borstvoeding krijgt van een moeder die het middel gebruikt kleine hoeveelheden daarvan, en van nortriptyline, binnenkrijgt. Daarvan zijn echter geen nadelige effecten op de zuigeling bekend. Borstvoeding kan dus gewoon gegeven worden.
ATC code
N06AA09
Historie
Amitriptyline werd in 1960 ontdekt. Een jaar later werd het in de Verenigde Staten goedgekeurd als geneesmiddel voor de behandeling van depressie.
Verder lezen / Referenties
Voor aanvullende informatie verwijzen wij naar de bijsluiter van amitriptyline.
Niet gevonden wat je zocht?
Heb je hier niet gevonden wat je zocht dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen daar dan op reageren. Zo kunnen bijvoorbeeld gebruikers van amitriptyline vragen stellen, ervaringen delen of bijwerkingen melden. Ook als je zelf geen gebruiker bent maar meer over dit middel wilt weten kun je een reactie plaatsen. Zo kan een uitgebreide online discussie ontstaan. Kijk bijvoorbeeld eens op de webpagina over simvastatine. Om spam tegen te gaan worden reacties niet automatisch geplaatst. Het kan een aantal uren duren voordat de reactie op de website verschijnt.
